توان اقتصادی خانوارهای روستایی مانع جدی در اجرای طرح

یکی از مهم‌ترین دلایل تأخیر در مقاوم‌سازی مسکن روستایی در کردستان، پایین‌بودن توان مالی خانوارهای روستایی است الگوی معیشتی غالب در این استان بر پایه کشاورزی سنتی، دامداری خرد و کارهای فصلی استوار است که به‌ویژه در سال‌های اخیر، به دلیل خشکسالی، کمبود آب و کاهش قیمت محصولات کشاورزی، دچار آسیب شده است.

علی‌اکبر مرادی، کارشناس ارشد توسعه روستایی در این باره بیان داشت: وام‌های مقاوم‌سازی هرچند با نرخ سود پایین ارائه می‌شود، اما در شرایطی که خانوار حتی برای هزینه‌های جاری زندگی خود دچار مشکل است، پرداخت اقساط و شروع ساخت‌وساز عملاً امکان‌پذیر نیست.

 مرادی بیان داشت: مطالعات میدانی در مناطق روستایی شهرستان‌های دهگلان، سروآباد و دیواندره نیز نشان می‌دهد که بسیاری از خانوارها علی‌رغم تمایل به بهسازی واحدهای مسکونی، به دلیل نبود سرمایه اولیه یا نگرانی از بازپرداخت اقساط، از ورود به این طرح خودداری کرده‌اند.

سهم پایین کمک‌های بلاعوض

مرادی در مقایسه با استان‌های هم‌تراز یا حتی پایین‌تر از نظر شاخص‌های توسعه، سهم کردستان از کمک‌های بلاعوض در حوزه مسکن روستایی پایین‌تر بوده است این موضوع از یک سو به محدودیت منابع مالی دولت در سال‌های اخیر و از سوی دیگر به ضعف در جذب منابع توسط دستگاه‌های متولی در استان باز می‌گردد.

یکی دیگر از چالش‌های جدی، طولانی‌بودن فرایند اداری دریافت وام و مجوزهای لازم برای شروع عملیات ساخت است چرا که در بسیاری از روستاییان برای طی‌کردن این مسیر، ناچار به رفت‌وآمدهای مکرر به مراکز شهرستان یا استان هستند. علاوه بر این، بعضاً نبود هماهنگی میان دستگاه‌های ذی‌ربط (مانند بنیاد مسکن، بانک‌ها، فرمانداری‌ها و شوراهای روستا) باعث سردرگمی متقاضیان می‌شود.

در برخی موارد نیز، سهمیه‌بندی‌های محدود در پرداخت وام در هر شهرستان، موجب شده تقاضای موجود پاسخ داده نشود یا افراد برای دریافت نوبت، ماه‌ها در صف انتظار بمانند.

کمبود نیروهای فنی و ظرفیت اجرایی پایین

طبق آمار منتشرشده، حدود ۳۰ درصد از روستاهای کردستان فاقد حضور مستمر مهندس ناظر یا تیم فنی مقیم هستند. این مسئله موجب می‌شود که فرایند نظارت و اجرای پروژه‌ها با تأخیر انجام شود یا کیفیت اجرای برخی طرح‌ها با مشکل مواجه شود. همچنین، در برخی مناطق، کمبود پیمانکاران بومی و فعال باعث افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز شده است.

یکی از دهیاران بخش مرکزی قروه افزود: در برخی روستاها، یک مهندس ناظر باید هم‌زمان کار چند روستا را انجام دهد. این مسئله هم باعث کندی کار و هم نارضایتی مردم شده است. برخی خانواده‌ها حتی ساخت را بدون نظارت شروع می‌کنند که در نهایت باعث عدم تأیید طرح و بروز مشکلات در پرداخت تسهیلات می‌شود.

عزیزی در ادامه خاطرنشان کرد: بخش مهمی از عقب‌ماندگی در مقاوم‌سازی، ریشه در نگاه سنتی برخی از ساکنان روستا دارد بسیاری از آن‌ها به خانه‌های قدیمی و مصالح بومی مانند چوب و خشت، به‌عنوان خانه‌ای که سال‌ها دوام آورده نگاه می‌کنند و نیازی به بهسازی احساس نمی‌کنند.

۴۸ هزار واحد مسکن روستایی مقاوم‌سازی شده است

در ادامه این گزارش سعید رسولی، نبود استقبال کافی از سوی روستاییان را یکی از موانع اصلی اجرای این طرح دانست و افزود: برای جبران فاصله موجود، برنامه‌های متنوعی در دستور کار قرار گرفته است.

به گفته وی، تاکنون بیش از ۴۸ هزار واحد مسکن روستایی در مناطق بالای ۲۰ خانوار مقاوم‌سازی شده و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا پایان سال به بیش از ۶۰ هزار واحد برسد.

رسولی از افزایش سقف تسهیلات مقاوم‌سازی به ۴۰۰ میلیون تومان خبر داد و گفت: امسال پنج هزار واحد سهمیه استان است که تاکنون بیش از ۱۲۰۰ پرونده به بانک‌ها معرفی شده‌اند.

وی همچنین از استقبال کمتر مردم مناطق غربی استان نسبت به شرق در دریافت تسهیلات خبر داد و اظهار امیدواری کرد با ایجاد مشوق‌های جدید، این اختلاف نیز کاهش یابد.

ضرورت اقدام فوری برای جبران شکاف

فاصله ۸ درصدی میانگین مقاوم‌سازی مسکن روستایی در کردستان نسبت به کل کشور، اگرچه در ظاهر کوچک به نظر می‌رسد، اما در واقع به معنای ده‌ها هزار خانه آسیب‌پذیر و هزاران خانوار در معرض خطر است. این وضعیت، به‌ویژه در اقلیمی که خطر زلزله، رانش زمین و بارندگی‌های شدید در آن جدی است، می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشد.

به نظر می‌رسد بدون مداخله جدی دولت در حوزه‌های مالی، اجرایی و فرهنگی، این روند کُند ادامه خواهد داشت و اهداف طرح ملی مقاوم‌سازی در کردستان با تأخیر بیشتری محقق خواهد شد.

انتهای خبر/