به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «کردتودی»، در سرزمینی که توسعه و اشتغال واژه‌هایی کلیدی اما همچنان دور از دسترس‌اند، منطقه آزاد تجاری مریوان – بانه، یا همان منطقه بام، یکی از وعده‌های بزرگی بود که می‌توانست چرخ اقتصاد غرب کشور را به حرکت درآورد اما حالا با گذشت بیش از ۲۰ سال از نخستین زمزمه‌ها تا تصویب نهایی، این منطقه همچنان در مرحله ابتدایی‌ترین مطالعات جامع خود متوقف مانده است.

داستان منطقه بام، روایتی است از فرصت‌های طلایی از دست‌رفته، از وعده‌هایی که به دلایل مختلف به اجرا نرسیدند، و از بی‌توجهی‌هایی که هزینه آن را مردم منطقه با بیکاری، مهاجرت و رکود اقتصادی پرداخت می‌کنند.

در سال ۱۳۸۳، پیشنهاد تأسیس منطقه آزاد مریوان مطرح شد. با سرعتی نه‌چندان امیدوارکننده، مطالعات اولیه آن در سال ۱۳۸۴ آغاز گردید اما ۱۰ سال زمان برد تا لایحه مربوطه در مهرماه ۱۳۹۴ به مجلس شورای اسلامی ارائه شود و در نهایت، در سال ۱۴۰۰ پس از سال‌ها انتظار، تصویب گردد، تصویب طرح در مجلس، معمولاً سرآغاز اجرا و شتاب گرفتن پروژه‌هاست، اما برای منطقه بام، این تازه آغاز کندی‌های جدید بود.

مساحت این منطقه آزاد تجاری ۵ هزار و۵۰۰ هکتار تعریف شده که ۳ هزار و۵۰۰ هکتار آن در مریوان و ۲ هزار هکتار در بانه قرار دارد.

هدف از ایجاد آن، جذب سرمایه‌گذاری در حوزه‌های حمل‌ونقل، گردشگری، صنایع بسته‌بندی و صادرات کشاورزی، ایجاد پارک‌های علم و فناوری و مراکز خرید بود اما تحقق این اهداف منوط به نهایی شدن مطالعات طرح جامع بود؛ طرحی که باید تا دی‌ماه ۱۴۰۲ به پایان می‌رسید، اما طبق گفته‌های ازهاری، معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار کردستان، در آن زمان تنها ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشت.

وی همچنین اعلام کرد که این طرح که قرار بود در ۱۸ ماه تکمیل شود، حالا پس از گذشت ۳۰ ماه همچنان ناتمام مانده است. چنین تأخیرهایی نه‌تنها نشانه ضعف در مدیریت پروژه بلکه گویای اولویت نداشتن توسعه مناطق مرزی در سیاست‌های کلان اجرایی کشور است.

مناطق آزاد تجاری اصولاً با هدف تسهیل تجارت، ایجاد اشتغال و توسعه متوازن در مناطق محروم پایه‌گذاری می‌شوند. در منطقه بام نیز انتظار می‌رفت که این پروژه بتواند محرکی جدی برای توسعه پایدار در استان کردستان باشد. به‌ویژه با توجه به موقعیت مرزی مریوان و هم‌جواری با اقلیم کردستان عراق، این منطقه می‌توانست به یکی از دروازه‌های صادراتی کشور بدل شود.

اما چشم‌اندازی که مشاوران طرح ارائه کرده‌اند نظیر راه‌اندازی قطار سنندج به سلیمانیه تا سال ۱۴۱۱ یا تحقق هاب تجاری تا ۱۴۲۴ بیشتر شبیه به رؤیاهایی دور و مبهم است تا برنامه‌ای عملی و زمان‌بندی‌شده. فاصله میان نیازهای فوری مردم منطقه و این افق‌های بلندمدت، تنها حس ناامیدی و بی‌اعتمادی را عمیق‌تر می‌کند.

اگر طرح جامع منطقه آزاد مریوان – بانه در همین روند کند و فرسایشی ادامه یابد، به‌زودی از یک فرصت راهبردی به یک پروژه شکست‌خورده تبدیل خواهد شد، پروژه‌ای که تنها بار مالی و روانی برای منطقه خواهد داشت، بدون آنکه نتیجه ملموسی در بهبود معیشت مردم داشته باشد.

اکنون زمان آن است که مسئولان در سطح ملی و استانی با جدیت بیشتری وارد میدان شوند، تکمیل مطالعات جامع، تسریع در جذب سرمایه‌گذار و ایجاد زیرساخت‌های اولیه نباید بیش از این به تعویق بیفتد. تا زمانی که توسعه‌ی متوازن از حالت شعار خارج نشود و به سیاستی اجرایی بدل نگردد، پروژه‌هایی نظیر منطقه آزاد مریوان تنها خاک خواهند خورد.

در حالی که بسیاری از مناطق آزاد کشور، اگرچه با چالش‌هایی روبرو هستند، اما حداقل وارد فاز اجرایی شده‌اند، مریوان هنوز درگیر مقدمات است و این یعنی ما هنوز با یک تصمیم‌گیری جدی فاصله داریم. تا دیر نشده، باید چرخ‌های این طرح را به حرکت درآورد؛ چرا که توسعه حق مردم این سرزمین است، نه امتیازی که در پیچ‌ و‌ خم بروکراسی گرفتار شود.

انتهای خبر/