روایت مردم؛ از عشق تا اقتصاد

کلاش، برای مردم مریوان تنها یک کالا نیست، بلکه راهی برای زیستن است، بسیاری از خانواده‌ها، به‌ویژه زنان، از این راه امرار معاش می‌کنند.

 یکی از بافندگان با ۱۵ سال سابقه در این حرفه می‌گوید: من از نوجوانی با این هنر بزرگ شدم. هر تار و پود گیوه برایم خاطره است اما اگر حمایت نباشد، این هنر هم مثل خیلی از سنت‌ها به فراموشی سپرده می‌شود.

هزینه تولید یک جفت گیوه امروز حدود یک میلیون و 500 هزار تومان است و با سود اندکی به فروش می‌رسد چون افزایش قیمت مواد اولیه و نبود حمایت‌های مالی کافی، نفس صنعتگران را تنگ کرده است لذا اگر این روند ادامه یابد، ممکن است بسیاری از کارگاه‌ها تعطیل شوند.

یکی از فروشندگان قدیمی مریوان با نگرانی می‌گوید: در گذشته سود کار قابل قبول بود، اما حالا با افزایش قیمت نخ و اجاره، ما حتی گاهی ضرر می‌کنیم. این صنعت نیاز به پشتیبانی جدی دارد تا از بین نرود.

 از مریوان تا جهان؛ کفشی که قصه دارد

شهر جهانی کلاش، هر سال میزبان گردشگران داخلی و خارجی است که برای دیدن هنر دست کردها به این منطقه سفر می‌کنند و در بازارهای مریوان، رنگ سفید و نخ‌پیچ‌های براق گیوه‌ها چشم هر رهگذری را خیره می‌کند.

یکی از مسافران همدانی در گفت‌وگو با خبرنگار کردتودی می‌گوید: سال‌ها بود درباره کلاش مریوان شنیده بودم و وقتی از نزدیک دیدم، فهمیدم این هنر فقط یک صنعت نیست، یک فلسفه است و دستان هنرمندان، حس زندگی را در این کفش‌ها دمیده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: کلاش‌ها سبک و خنک هستند و از مواد طبیعی ساخته می‌شوند به‌نظرم می‌توان آن‌ها را به‌عنوان برند جهانی ایران معرفی کرد، چون هم کاربردی‌اند و هم زیبایی خاصی دارند.

یک گردشگر دیگر از ترکمن‌صحرا نیز با رضایت از خرید خود می‌گوید: هر بار که به کردستان می‌آیم، چند جفت گیوه می‌خرم، کیفیتشان عالی است و پا را خنک نگه می‌دارد و علاوه بر آن، برخورد فروشندگان هم صمیمی و پر از احترام است چون اینجا حس می‌کنی فرهنگ هنوز زنده است.

زنان و مردان، دو بالِ پرواز این هنر 

گیوه‌بافی در مریوان، کاری خانوادگی است و مردان معمولاً بخش ساخت کف کفش را برعهده دارند و زنان رویه آن را می‌بافند این همکاری نه‌تنها به تقویت بنیان اقتصادی خانواده‌ها کمک می‌کند، بلکه روح همبستگی اجتماعی را در جامعه محلی تقویت کرده است.

در بسیاری از خانه‌ها، زنان در گوشه‌ای از حیاط یا روی پشت‌بام، با دستانی خسته اما دل‌هایی پرامید، نخ‌ها را گره می‌زنند وهر گره، حکایت از پایداری زنان کرد دارد که در برابر مشکلات اقتصادی، فرهنگ نیاکانشان را حفظ می‌کنند.

یکی از بانوان بافنده می‌گوید: وقتی رویه گیوه را می‌بافم، حس می‌کنم با گذشته حرف می‌زنم. این کار فقط یک شغل نیست، یک عشق است اما اگر مسئولان کمک نکنند، ادامه‌اش سخت می‌شود.

 چالش‌های اقتصادی و امید به حمایت

باوجود افتخار جهانی، صنعت کلاش امروز با چالش‌هایی روبه‌روست؛ از افزایش قیمت مواد اولیه تا نبود بازار منسجم فروش و حمایت‌های دولتی که بسیاری از تولیدکنندگان بر این باورند که اگر تسهیلات و وام‌های کم‌بهره در اختیارشان قرار گیرد، می‌توانند تولید را گسترش دهند و حتی صادرات رسمی به کشورهای همسایه را آغاز کنند.

یکی از تولیدکنندگان باسابقه تأکید می‌کند: کلاش فقط یک کفش نیست، بلکه هویت ماست و اگر از این صنعت حمایت شود، نه‌تنها اشتغال ایجاد می‌شود، بلکه نام کردستان بار دیگر بر سر زبان‌ها می‌افتد.

کارشناسان حوزه صنایع‌دستی نیز معتقدند: ثبت مریوان به‌عنوان شهر جهانی کلاش باید آغاز یک مسیر تازه باشد، نه نقطه پایان و با آموزش‌های نوین، بازاریابی دیجیتال و ایجاد نمایشگاه‌های بین‌المللی، می‌توان کلاش را از حصار محلی خارج کرد و به کالایی فرهنگی و صادراتی بدل ساخت.

 گامی برای آینده

کلاش مریوان، تنها یک اثر هنری نیست؛ سفیری فرهنگی است که از دیار کردستان به جهان سفر می‌کند. اگر این صنعت حمایت شود، می‌تواند به الگویی از اقتصاد فرهنگی بدل شود؛ اقتصادی که در آن هنر و هویت دست در دست هم، هم نان می‌آفرینند و هم نام.

دی
حفاظت از میراث فرهنگی، تنها در موزه‌ها خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در حمایت از مردمانی معنا پیدا می‌کند که هنوز با دستان خود تاریخ را می‌سازند و صنعت کلاش مریوان، نماد پایداری فرهنگی و اقتصادی مردمی است که با تمام سختی‌ها، هنرشان را زنده نگه داشته‌اند.

امروز، بیش از هر زمان دیگری، این صنعت نیازمند حمایت نهادهای مسئول، رسانه‌ها و مردم است تا کلاش کردستان همچنان در جاده فرهنگ ایران زمین قدم بردارد؛ گامی استوار، از دل تاریخ تا جهان معاصر.

 انتهای خبر/